چهل حديث اخلاقي از امام رضا عليه السلام :
1- سه ويژگى برجسته مؤمن
لا يَكُونُ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِنًا حَتّى تَكُونَ فيهِ ثَلاثُ خِصال:1ـ سُنَّةٌ مِنْ رَبِّهِ. 2ـ وَ سُنَّةٌ مِنْ نَبِيِّهِ. 3ـ وَ سُنَّةٌ مِنْ وَلِيِّهِ. فَأَمَّا السُّنَّةُ مِنْ رَبِّهِ فَكِتْمانُ سِرِّهِ. وَ أَمَّا السُّنَّةُ مِنْ نَبِيِّهِ فَمُداراةُ النّاسِ. وَ أَمَّا السُّنَّةُ مِنْ وَلِيِّهِ فَالصَّبْرُ فِى الْبَأْساءِ وَ الضَّرّاءِ.
مؤمن، مؤمن واقعى نيست، مگر آن كه سه خصلت در او باشد:سنّتى از پروردگارش و سنّتى از پيامبرش و سنّتى از امامش. امّا سنّت پروردگارش، پوشاندن راز خود است،امّا سنّت پيغمبرش، مدارا و نرم رفتارى با مردم است،امّا سنّت امامش، صبر كردن در زمان تنگدستى و پريشان حالى است.
2- پاداش نيكى پنهانى و سزاى افشا كننده بدى
« أَلْمُسْتَتِرُ بِالْحَسَنَةِ يَعْدِلُ سَبْعينَ حَسَنَةً، وَ الْمُذيعُ بِالسَّيِّئَةِ مَخْذُولٌ، وَالْمُسْتَتِرُ بِالسَّيِّئَةِ مَغْفُورٌ لَهُ ».
پنهان كننده كار نيك [پاداشش] برابر هفتاد حسنه است، و آشكاركننده كار بد سرافكنده است، و پنهان كننده كار بد آمرزيده است.
3- نظافت
« مِنْ أَخْلاقِ الأَنْبِياءِ التَّنَظُّفُ ».
از اخلاق پيامبران، نظافت و پاكيزگى است.
حدیث سلسلة الذهب؛ دعوت به توحید خالص
چکیده
موضوع این نوشتار نگاهى است به حدیث سلسة الذهب ، حدیث کوتاهى که امام رضا (علیه السلام) به هنگام خروج از شهر نیشابور در ازدحام مردم و درخواست ایشان بیان فرمود . مسئله اصلى و سؤال اصلى این است که پیام حدیث چیست ؟
پیام حدیث سلسلة الذهب
اینکه امام رضا (علیه السلام) با سیره عملى و علمى خود نشان داد ، مشکل اصلى جامعه مسلمانان در آن روزگار دور شدن مردم از توحید بود ، مشکلى که همچنان مى تواند همه جوامع اسلامى را با چالش هاى جدّى روبه رو نماید.
مقدمه
حیات علمى ، اجتماعى ، اخلاقى و سیاسى امام رضا (علیه السلام) بنا بر مقتضیات زمانه ، از جایگاه ویژه اى در تطور تاریخى اسلام برخوردار است ، خاصه دوران سه سال و اندى حضور آن حضرت در ایران آن روز و استقبال مردم از این واقعه مبارک . بر هر ایرانى مسلمان بایسته است این فصل از تاریخ را به دقت مطالعه کند و با زوایاى پیدا و پنهان آن به درستى آشنا شود. اصول و قواعد اساسى معرفتى اسلام در بحبوحه رواج اندیشه ها و نحله هاى فکرى در عصر مأمونى تنها مى توانست توسط امام رضا (علیه السلام) ترسیم و تبیین گردد . ایشان یک تنه به جنگ و رویارویى با عقائد و فرقه هایى قیام کرد که هر یک براى خود پایگاه اجتماعى مستحکمى داشتند و بعضاً هم از سوى حکومت سیاسى پشتیبانى مى شدند . آرى، امام رضا (علیه السلام) مثل یک انسان قهرمان علم ، فرهنگ و دانایى دینى شده بود ، از این رو در زبان پدر بزرگوارش امام کاظم (علیه السلام) پیشاپیش به عنوان عالم آل محمد به برادرانش معرفى گشت.1
مخالفان و غیر هم فکران آن حضرت نیز هرگز نتوانستند نسبت به عظمت و بزرگوارى علمى و اخلاقى ایشان قیافه بى تفاوتى و بى خبرى به خود بگیرند و گروهى هم که جزو عالمان مذاهب محسوب مى شوند، صادقانه امام را مى ستایند.2
رمز و راز این همه بزرگى و جاودانگى چیست ؟ چرا هر یک از امامان معصوم(علیه السلام) یگانه دوران خویش بوده اند؟پاسخ این سؤال که بگونه اى مى تواند فرضیه این نوشتار کوتاه هم باشد. یک کلمه است، رفتار توحیدى امام در متن زندگى عینیت جامعه.
امام به عنوان یک انسان کامل و ولىّ همچون پیامبر (صلی الله علیه و آله) نگران هدایت انسان است و در تپش زندگى این جهان ، با نگاه توحیدى خود در اندیشه تعالى و تکامل آدمى مى باشد .
رمز و راز این همه بزرگى و جاودانگى چیست ؟ چرا هر یک از امامان معصوم(علیه السلام) یگانه دوران خویش بوده اند؟ پاسخ این سؤال که بگونه اى مى تواند فرضیه این نوشتار کوتاه هم باشد. یک کلمه است، رفتار توحیدى امام در متن زندگى عینیت جامعه .
حدیث سلسلة الذهب نماد توحید
حدیث سلسلة الذهب چیست و چرا به این اسم معروف شده است ?
حدیث سلسلة الذهب به معنای سخن زنجیرهای طلایی است و به حدیثی گفته میشود که تمام راویان آن از امام معصوم (ع) باشند.(1) بدین صورت که امام معصوم مانند موسی بن جعفر (ع) روایتی را از پدر خود امام صادق (ع) نقل کند و او از پدرش تا این که به حضرت علی (ع) یا پیامبر (ص) برسد. گاهی به حدیث قدسی و نقل سخن خدا میرسد. چون در تمام نقل راویان امامان معصوم(ع) قرار دارند، مانند این است که یک زنجیره طلایی را تشکیل میدهند، به همین خاطر حدیث سلسلة الذهب گفته میشود.
امامم رضا علیه السلام از نگاه اهل سنت
دودمان
سمعانی شافعی (562 ق) دودمان امام(علیه السلام)را این گونه بیان می کند: «علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن حسین بن علی بن ابیطالب(علیه السلام)».
کنیه و القاب
نام مبارک آن حضرت علی می باشد و به نظر اهل سنت ایشان در اهل بیت پیامبر، سومین شخصی است که بعد از امام علی 7و امام سجاد(علیه السلام)(علی بن الحسین)، علی نامیده شده است.
کنیه آن حضرت ابوالحسن می باشد؛ چنان که امام کاظم(علیه السلام)، پدر بزرگوار امام رضا(علیه السلام)نیز می فرماید: «فرزندم هم کنیه من است».
گرچه برخی، ابوبکر را کنیه امام می دانند، ولی این قول شاذ است و کنیه معروف او همان ابوالحسن است.
غیاث الدین شافعی معروف به خواند امیر، می گوید: القاب ایشان بسیار است که عبارت اند از: رضا، هاشمی، علوی، حسینی، قَرَشی، مَدَنی، ولیّ، حفیّ، صابر، زکیّ، زاکی قائم. مشهورترین آنها رضا است.
در اینکه چه شخصی لقب رضا را به امام داده و به چه معنا است، باید گفت
۱۰ توصیه آیتالله بهجت برای زیارت امام رضا(ع)
آیتالله العظمی بهجت میفرمود : لازم نیست حوائج خود را در محضر امام بشمرید . حضرت میدانند ، مبالغه در دعاها نکنید ! زیارت قلبی باشد .
توصیههای حضرت آیتالله العظمی محمدتقی بهجت(ره) را از کتاب «برگی از دفتر آفتاب» در باب زیارت این امام همام ذکر کنیم تا انشاءالله سفری پربار و معنوی برای زائران رقم بخورد.
1- زیارت شما قلبی باشد. در موقع ورود اذن دخول بخواهید، اگر حال داشتید به حرم بروید. هنگامی که از حضرت رضا علیهالسلام اذن دخول میطلبید و میگویید:
«أأدخل یا حجة الله: ای حجت خدا، آیا وارد شوم؟»
زیارت امام رضا علیهالسلام از زیارت امام حسین علیهالسلام بالاتر است، چرا که بسیاری از مسلمانان به زیارت امام حسین علیهالسلام میروند. ولی فقط شیعیان اثنی عشری به زیارت حضرت امام رضا علیهالسلام میآیند.
2- به قلبتان مراجعه کنید و ببینید آیا تحولی در آن به وجود آمده و تغییر یافته است یا نه؟ اگر تغییر حال در شما بود، حضرت علیهالسلام به شما اجازه داده است. اذن دخول حضرت سیدالشهداء علیهالسلام گریه است، اگر اشک آمد امام حسین علیهالسلام اذن دخول دادهاند و وارد شوید.
3- اگر حال داشتید به حرم وارد شوید. اگر هیچ تغییری در دل شما به وجود نیامد و دیدید حالتان مساعد نیست، بهتر است به کار مستحبی دیگری بپردازید. سه روز روزه بگیرید و غسل کنید و بعد به حرم بروید و دوباره از حضرت اجازه ورود بخواهید.