شعور حسینی

تلاش براى شناختن و يافتن امام معصوم واجب و لازم است؛ چنان كه رسول اكرم(ص) فرمودند: «من مات و هو لايعرف امامه، مات ميتةً جاهليه». (ميزان ‏الحكمه، ج 1، ص 171، ح 840.) ويژگى‏هاى اين شناخت آن است كه: اولاً، از منابع معتبر و موثق و مستند اخذ شود. ثانياً، گستره‏اش شامل آموزه‏هاى اعتقادى، اخلاقى و عبادى گردد. ثالثاً، از آن‏جا كه امام الگوى عملى براى انسان‏ها است، به ابعاد فكرى، عملى و روحى امام نيز ناظر باشد. اما اين شناخت از سه راه - كه مكمل يكديگر مى‏باشند - حاصل مى‏شود: يكم. مطالعه تاريخ زندگانى آنان؛ مطالعه سرگذشت و سيره آنان؛ خصوصاً در باب فضايل، مناقب و خصوصيات آنان - از قبيل: شجاعت، مردانگى، ايثار، تواضع، صبر، فرزانگى و… - انسان را متوجه مقام والاى آن بزرگواران مى‏كند و جذبه و كشش خاصى نسبت به آن فرزانگان در روح انسان، حاكم مى‏شود. دوم. مطالعه و تفكّر در سخنان ايشان؛ اسلام تفكر را موجب بصيرت (الحياة، ج 1، ص 8، ح‏3)، دعوت كننده به عمل نيك ( همان، ح 9)، پديد آورنده نور ( همان، ص 49، ح 18)، نشانه حيات و زنده بودن قلب بصير مى‏داند( همان، ص 48، ح 5).

مطالعه و تفكّر در آثار فكرى امامان، هر چند كار مشكلى به نظر مى‏رسد؛ ولى بسيار سودمند است. اين امر علاوه بر آن كه باعث شناخت شخصيت آن بزرگواران و ايجاد محبت آنان در دل مى‏شود؛ سرمايه بزرگى براى روح بشر به شمار مى‏رود. همان طور كه فراگيرى فصول يك كتاب، بايد با تحقيق و دقت كامل و رجوع به استاد و… قرين باشد؛ مطالعه و انديشه و تفكر در آثار ائمه(ع) نيز، بايد با استفاده از استادان فن و مراجعه به كتاب‏هايى كه در شرح سخنان آنان به رشته تحرير درآمده، همراه باشد. سوم. شناخت خدا: اگر ما خداوند و صفات و اسماى او را به طور حقيقى بشناسيم، مى‏توانيم انسان‏هاى كامل راستين (امامان) را نيز بشناسيم؛ زيرا آنان جلوه هاي صفات جمال و جلال حضرت حق‏اند و در تسميه به اسماى الهى، از تمامى موجودات عالم امكان برترند. بر اين اساس، با شناخت خدا و صفات او، مى‏توانيم به اوصاف و ويژگى‏هاى امامان نيز واقف گرديم. شايد دعايى كه سفارش شده در زمان غيبت بعد از نماز زياد خوانده شود، ناظر به همين حقيقت باشد: «اللهم عرفنى نفسك فانك ان لم تعرفنى نفسك لم اعرف رسولك اللهم عرفنى رسولك فانك ان لم تعرفنى رسولك لم اعرف حجتك اللهم عرفنى حجتك فانك ان لم تعرفنى حجتك ضللت عن دينى؛ خداوندا! خود را به من بشناسان كه اگر خود را به من نشناسانى پيغمبر را نمى‏شناسم؛ خدايا! پيغمبرت را به من بشناسان كه اگر به پيامبر معرفت پيدا نكنم، نمى‏توانم امامم را بشناسم؛ خدايا! حجت و امامت را به من بشناسان كه اگر امام را نشناسم، در دين خود گمراهم» (مفاتيح‏ الجنان، دعا در غيبت امام زمان(عج«.
اى مشير ما تو اندر خير و شر
از اشارت‏هاست دلمان بى‏خبر
اى «يرانا لانراه» روز و شب
چشم بند ما شده ديد سبب‏
چشم من از چشم‏ها بگزيده شد
تا كه در شب آفتابم ديده شد
لطف معروف تو بود آن اى بهى‏
پس كمال البر فى اتمامه‏
يارب! «اتمم نور نافى الساهرة
واشجنا من مفضحات قاهرة»
يار شب را روز مهجورى مده‏
جان قربت ديده را دورى مده
بعد تو مرگ است با درد و نكال
خاصه بعدى كه بود بعد الوصال
آن كه ديده‏ستت مكن ناديده‏اش‏
آب زن بر سبزه باليده ‏اش
( مثنوى، دفتر 6، ابيات 2888 - 2898)
بر اساس برخى از ادله مى‏توان ادعا نمود كه علاقه و عشق نسبت به اهل بيت عصمت(ع) در ميان همه شيعيان شبيه امور فطرى وجود دارد ولى آنچه لازم است پاس داشتن از اين گوهر گران بها و رشد و بالندگى بخشيدن به آن است.
هر كه يوسف ديد چنان كردش خدا
هر كه گرگش ديد برگشت از هدى
ترديدى نيست كه محبت و عشق محصول معرفت است. اگر اطراف آدمى را ده‏ها يوسف فرا گرفته باشد، و وى به جهت كورى نتواند آنها را ببيند، آيا هيچ گاه عاشق يوسف خواهد شد؟! اگر به محبت اهل بيت(ع) و اولياى الهى توصيه شده است، در حقيقت فرمان به تحصيل مقدمات آن - كه همان معرفت مى‏باشد - داده است؛ چرا كه اگر معرفت حاصل شد، قهراً علاقه و عشق به دنبال آن پديد خواهد آمد.
براى تحصيل معرفت و محبت به پيشوايان معصوم(ع) راه كارهاى زير را به شما توصيه مى‏كنيم:
1- مطالعه در زندگى، اخلاق، رفتار و كرامت‏هاى پيامبر(ص) و ائمه(ع).
2- مطالعه كلمات و سخنان آن بزرگواران؛ چرا كه فرمايش‏هاى آنان، درّهاى گران بهايى است، كه بايد در جست و جوى آنها بود. آيا ممكن است كسى نهج البلاغه را بخواند و بفهمد، ولى عاشق على(ع) نشود؟
3- تهذيب نفس و پرهيز از گناه، و نيز عمل به واجبات؛ چرا كه آدمى تا تزكيه و تهذيب نفس نكند نمى‏تواند با اولياى مقرب الهى ارتباط برقرار كند.
نوريان مر نوريان را طالبند
ناريان مر ناريان را جاذبند
4- آشنايى هر چه بيشتر با آنها و مقامات معنوى و راه و روش آنان در زندگى فردى و اجتماعى،
5- تلاش پيوسته و مداوم نسبت به پيمودن راه آنان و پيروى از خطى كه براى بشريت ترسيم كرده ‏اند و عمل به دستوراتشان،
6- همواره به ياد آنان بودن و در صورت امكان به زيارت آنان رفتن يا از دور زيارت نمودن و نام و ذكرشان را در دل، زبان، خانه و جامعه زنده نگه‏داشتن. البته گناهان در دور ساختن انسان از قرب به آنان بسيار موثر است ولى با توبه و توسل مى‏توان آن را جبران كرد؟
7- دعا و الحاح به درگاه خداوند جهت القاى محبت آنان در دل.